Evcil Kuşların Güvenli Yolculuğu İçin İpuçları

EVCİL KUŞLARIN GÜVENLİ YOLCULUĞU İÇİN İPUÇLARI

Dr. Kaya DEMİRÖZÜ

 Kanatlı Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı

 (Drk.demirozu@yahoo.com.tr)

 Kuşlar Yolculuktan Zevk Alırlar mı?

            Yolculuk söz konusu olduğunda, her kuşun eğilimi ve tepkisi farklıdır. Kanarya, saka, muhabbet kuşları gibi kimi küçük kuş, oldukça gergin, sinirli ve çok kolay stres yaşayabilmektedirler. Amazon’lar gibi cana yakın kimileri seyahat etmeyi severler. Kakatular ve Amerikan papağanları (macaw) vb bazıları ise, ayrılık kaygısı, endişesi yaşabilmektedirler. Ve bu nedenle tek başlarına evden uzak kalmaya tahammül edemeyeceklerdir. Birçok kuş için, seyahat, oyalanmak açısından ilginç gelmektedir.Hepsinden ilginci ise, seyahat, hayvanın sevdiği kişi ile tüm gün birlikte olmaları demektir.

            O gelmek isterse kuşla seyahat etmek, zor değil ve eğlenceli olabilir. Kuşun istekli bir yol arkadaşı olup olmadığını belirlemede yardıma ihtiyacınız mı var? Şu sorulara cevap vermeye çalışın.

1. Kuş rutine alışmış mı? Kuş çok gençse beslenmesi, oyun, dinlenme, hijyen alışkanlıkları tam oturmamış ve programlanmamış olabilir. Seyahat pratikte değişime uyum sağlayabilen ergin kuşlar için tercih edilmelidir.

2. Kuş kafesinde ne kadar süre rahat kalabilir? Evde kuşun pek çok ruh halini öğrenmek için takip edilmesi gerekir. Seyahat süresince, stresten mümkün olduğunca etkilenmemesi için hayvana ekstra dikkat etmek lazımdır.  Uzun bir yolculuğa götürmeden önce, seyahate tahammül edebilmesi için kuşun alıştırması önerilebilir. Önce kısa geziler şeklinde başlanır ve yavaş yavaş süresini artılır.

3. Hayvanın hareket hastalığı (araba tutma rahatsızlığı) var mı? İnsanlarda olduğu gibi, kuşta hareket hastalığı yaşayabilir. Beyni biri biriyle çelişen mesajlar alabilir. Gözleri ve vücudunun geri kalanı hareket halinde bir değişm olup olmadığı hakkında bir fikir verebilir. Yine, kısa geziler ile başlayan hareket hastalığı kuşta bir sorun olup olmadığını belirlemenize yardımcı olur.

4. Kuş sağlıklı mı? Sağlık durumu seyahat etmeye elverişli mi?

Seyahat kuş ve sahibi  için strese neden olabilmektedir. Alışılagelmiş programlar aksar. Beslenme düzeninde değişiklikler meydana gelir. Su tüketimi genellikle kesintiye uğrar. Yolculuk bazı kuşlar için diğerlerine göre daha zordur. Örneğin bazıları kokular yaşarken, bir kısmı bununla kolayca baş edebilmektedir. Uzun süreli bir seyahate çıkmadan önce, bir hekime kuşun sağlığı acısından check-up yaptırmak yaralı olacaktır. Yolculuk stresi, zaten hasta olan bir kuşta ciddi sorunlara yol açabilir.

5. Bu güzergâh üzerinde kuş taşıma yasal mı? Hastalık vb nedenlerden karantina söz konusu mu? Kuş türüne bağlı olarak bazı kısıtlamalar olabilir. Yola çıkmadan önce, resmi otoriteden bilgi alınmalıdır. Ülke içinde ve ülke dışında seyahatlerde genellikle akredite veteriner hekim tarafından imzalanmış bir sağlık sertifikası gerekebilmektedir. Uluslararası seyahat çok daha karmaşıktır. Resmi otoriteden bilgi alınmalı ve ona göre hareket edilmelidir.

6. Gezi ve varılacak yer güvenli mi? Kuşun için özel olarak tasarlanmış bir seyahat kafesi, yolculukta güvenlik kaygıları için en iyisidir. Kuş gözetimsiz araçta bırakılabilir, böylece seyahat planlarına bağlı olarak özel düzenlemeler yapmak gerekebilir. Hava ve iklim koşulları dikkate alınmalıdır. Kalınacak yerlerde kuş kabul edilmeyebilir. Ayrıca güzergâh ve gidilen yer, kuş etkileyebilecek herhangi bir salgını hastalık veya karantina altında olup olmadığını önceden bilgi alınmalıdır.

7.Gidilecek yerde kuşa yeterli zaman ayrılabiliyor musunuz? Eğer cevabınız “hayır” ise, evde bırakmadaha iyi bir seçenektir. Buseyahat planlarıişe yaramazOnun bakımını üstlenecek, şefkatle yaklaşacak,kafesintemizliği,beslemesi, kuşa zaman ayırıp onunlaoyun oynayabilecek birine ihtiyacınız bulunmaktadır.

Yolculuğun Püf Noktaları

        Eğer seyahatle iligi aşağıda sıralanan bazı ipuçlarını dikkate almaya karar verirseniz, birlikte keyfili ve güven içinde yolculuk yapabileceğiniz, geziden hoşlanan bir kuşa kavuşabilirsiniz.

• ·         Yolculuk öncesi, bazı sakıncalar bulunmakta:

       Gecelik konaklama gerekiyorsa, evcil hayvanların kabul edildiğine ve        ayrıca sigara içilmeyen odalar bulunup bulunmadığına emin olun.     Sigara dumanı kuşu hasta edebilir.

• ·         Bir sağlık muayene ve kontrol çizelgesi hazırlanması: Unutmayın; yurt dışı, bazen yurt içi seyahatlerde, hareketten bir hafta-on gün önce, akredite veteriner hekim tarafından düzenlenmiş bir sağlık sertifikası gerekecektir. Eğer kuş tedirgin oluyor veya araba tutma sorunu yaşıyorsa hekimden yardım alınmalıdır. Uçakla seyahat edilecekse, herhangi bir kısıtlama olup olmadığını, koşulların neler olduğu hakkında detaylı bilgi alınmalıdır.
• ·         Sizin ve kuşun ihtiyacı olacak her şeyi almayı unutmayın.

• ·         Kafesler ve kısıtlama:

Evcil hayvanın kafesi araç için çok büyük ya da uygun olmayabilir. Bunun yerine, otoyolda hareketi sorun yaratmayan ve araba ile seyahat için bir emniyet kemeri ile güvenli bir şekilde tutturmak için tasarlanmış seyahat kafesi kullanılması uygun olacaktır. Ön koltuğa kafes koymayın; hava yastıklarının şişmesi halinde, kuşun yaralanması ve diğer ciddi sorunlara yol açabilir. Kafesin örtülmesi araç tutması sorununu önlemeye yardımcı olabilir. Kafes aksesuarları söz konusu olduğunda, sert veya ani durma esnasında yaralanmalara neden olabilir. Bu yüzden sallanan, kolayca yerinden çıkan nesneler seyahat kafesine yerleştirilmemelidir. Kompakt boyutları nedeniyle, uzun yolculuklarda kullanılan seyahat kafesleri günlük kullanım için önerilmez. Evcil hayvan için normal bir kafes, ya da en azından bir oyun paketi araba veya kalınacak oda için gerekebilir.

               Arabada ya da bagajda seyahat esnasında kuş asla serbest kalmamalıdır. Hiçbir zaman kuşlar yüksek ya da düşük ısılarda arabada bırakılmamalıdırlar, çünkü aniden ölebilir.

                Nereye gidilirse gidilsin, hayvanın ciddi bir sorun yaşamaması veya kaybedilmemsi için önlemler alınmalıdır. Ayrıca, kaçmasını önlemek için, her zaman kanatları iyi kesilmiş olması iyi bir yöntemdir.

• ·         Gıda ve su:

Yola çıkmadan kısa bir süre önce ve yolculuk sırasında kuşa fazla yem yedirilmemeli. Varıldığında, kuşa normal diyeti verilmelidir. Ayrıca, kuşun zevkle içebileceği güvenli şişe su sağlanmalıdır.

• ·         Yolculuk öncesi seyahate kuşa ishal yapacak gıdalar verilmemelidir. Kuşun her zaman tükettiği normal günlük gıdan şimdi daha çok, güvenli, besleyici, kaliteli bir diyete ihtiyacı bulunmaktadır. Fast food benzeri yağ ve şeker kapsayan sağlıksız gıdalar hayvana verilmemesi gerektiğini unutmayın. Doğru besleme, kuşun stresini yönetmek için de elzemdir. Özellikle yolculuk sırasında ani gıda, değişişleri yolculuk stresi ve ciddi sindirim sorunlarına neden olabilmektedir. Eğer, yolculukta farklı tatlar vermek düşünülüyorsa, seyahatten birkaç gün önce, kuşun sindirim sisteminin alıştırılması için bu değişik besinleri yedirmek gerekir.
• ·         Araç koltuğu ve kafesi kuru tutmak amacıyla, su kabı yerine bir su şişesi kullanmak işe yarayacaktır. Kuş, geziye başlamadan önce su şişesini nasıl kullanması gerektiği öğretilmelidir.. Aynı zamanda kuşun su ihtiyacı küçük parçalar halinde sulu meyveler verilerek karşılanabilir. Unutmayın ki; seyahat edilen bölge su içmek için güvensiz olabilir.  Bu koşullarda kuşa su içirmemelidir.
• ·         Beslenmeyle ilgili yararlı ipuçları:
  • ·         Yemlik derin olmalı ve kafes veya kutuya sabitlenmeli,
  • ·         Normal besini (pelet / tohum) ve taze sebzeler / meyveler için tek bir yemlik yeterlidir.
  • ·         Hoş olmayan kirliliğin ve dağınıklığın önüne geçebilmek için kafeste bir tohum koruyucusu kullanın. Hiç kimse araçtan yem ve tohum artıklarını temizlemekten memnuniyet duymaz.
  • ·          Unutmayın ki; kuşlar yoldayken bile, rutin olarak yem yemek isterler. Yolculuk süresi kısa ise her zamanki besleme programını uygulamak en tercihe şayanıdır. Sözgelimi, ilk beslenmesi yolculuğa başlamadan önce ve akşam beslenmesi de, gece mola verildiğinde yaptırılabilir.
  • ·         Birçok kuş, hareket halindeki bir aracın içinde yem yemezler.  Bunlar yerleşik ve stresiz olduklarında yemeğe daha eğilimlidirler.

Temizlik malzemeleri:

Hijyene yolculuk/tatil süresince önem verilmelidir. Seyahatte artan stresten dolayı kuş kafesinin temiz tutulması hayati önem taşımaktadır. Temizlik veya kafes düzeni için gerekli temizlik malzemeleri:

Ÿ  Kafes örtüsü ve korucu tül,

Ÿ  Kâğıt havlu ve / veya mendil,

Ÿ  Temizlik bezleri,

Ÿ  Dezenfektan,

Ÿ  Zımpara,

Ÿ  Fırça veya eski bir diş fırçası da olabilir.

Kafeste temizlik yaparken, yenen gıda miktarı ve dışkının renk, miktar ve kıvam dikkatle izlemeli. Bunlardan herhangi birindeki değişiklikler potansiyel bir problemin habercisi olabilir.

• ·         İlk yardım seti:

Oluşabilecek bir küçük acil olaya müdahale edebilmek için seyahate mutlak küçük bir ilk yardım seti bulunması yaralı olacaktır. Varış noktasında ve güzergâh üzerindeki bir kaş hekimin isim ve telefon numarasının kaydedilmesi ön tedbir açısından iyi bir fikirdir.

• ·         Rutin olanın muhafazası:

Başarılı bir seyahatin anahtarı; kuşun normal düzenini mümkün olduğunca en az değiştirmektir. Yolculuk öncesi ve yolculuk anında önemli yapılması gereken bazı işler:

• ·   Seyahat öncesi; Hayvanın normal oyun, beslenme, dinlenme ve hijyen programına özen gösterin. Yeni bir seyahat kafesi kullanılacaksa, kısa gezilere çıkılarak önceden onunla kuşun bu kafese alışması sağlanmalıdır. Yolculuktan bir hafta önce ve sonrası bir hafta süreyle, yaşanacak stres etkisini azaltmak amacıyla diyeti vitamin ve mineral kombinasyonuyla takviye edilmelidir. Yola çıkmadan birkaç gün önce kuşa banyo yaptırmalıdır. Gidene kadar banyo için zaman olmayabilir. Eğer gerekiyorsa; gaga, kanatlar ve tırnaklar kesilip, düzeltilmelidir. Hayvanın suyu, su şişesinden içmesi öğretilmesi yararlı olacaktır.
• ·         Yol boyunca; Kuşun da tıpkı bizler gibi birkaç saatte bir molaya ihtiyacı olduğunu gözden ırak tutulmamalıdır. Molalarda, yiyecek ve su için birkaç dakika ek olarak, kuşa özel zaman ayrılmasına özen gösterilmelidir. Hayvanın ruh halini gözlenmesi önerilir. Eğer bir tedirginlik, araç tutması belirtisi varsa hekimin önerdiği preparatın verilmesi cihetine gidilmelidir. Kafesin örtülmesi de belirtileri hafifletmeye yardımcı olacaktır. Kuşun kafesten çıkması ihtimaline karşı boyuna bağlanan özel uçuş ipi kullanılabilir. Dışkı kontrolü yapılmalı ve kaçmasına mani olunmalıdır. Yolculuk öncesi ve yolculuk sırasında kuşun hafif doyrulması ve kafa karıştırıcı görsel uyaranları en aza indirmek için kafes örtülmelidir. Hayvanın rahat ve uzun süre uyuyabilmesi için karanlık ve sakin bir ortama ihtiyaç olduğu unutulmamalıdır.
  • ·        Varış yerinde, Seyahat kafesi,  uzun bir yolculuklar için tasarlandıklarından günlük kullanım için tavsiye edilmezler. Varışta normal kafese transferi, onun düzenli yaşama dönmesi beslenme, su içme, oyun gibi aktivelerine daha uygundur. Kafes pencereden uzak sakin bir yere yerleştirilmeli. Hayvana zaman ayrılmalıdır. Kontrol altında tutulmalı, arkadaşlar, aile ve diğerlerinin kuşa karşı davranışlarında dikkat edilmelidir. Diğer evcil hayvanlardan korumak için devamlı caba sarf edilmelidir. Normal bakım, beslenme programını uygulayın, uyku düzenini kontrol altında tutun. Sağlıklı hayvanların uyku ihtiyacı 8-12 saattir. Seyahat stresi altında ki kuşların daha fazla uykuya ihtiyaçları bulunmaktadır.
• ·         Özetle:

Stressiz bir seyahat planlaması yapılmalıdır.  Yiyecek ve su gibi şeyler üzerinde düşünmek için daha az, kuş ile keyifli bir yolculuk için daha çok zaman ayırma planın temeli olmalıdır.  Gezinin eğlenceli ve yararlı olması yönünde bir planlama ve hazırlık yapılması gerekir.